လူငယ္ကဗ်ာဆရာ ေအးခ်မ္း၊ ေမာင္မုိးျမင့္၊ ရင္ခြင္ရွိန္းတုိ႔နဲ႔ အြန္လိုင္း လူငယ္ကဗ်ာစကား၀ုိင္း

လြန္ခဲ့တဲ့ ၃ ႏွစ္ေလာက္က TeenMagazine က အယ္ဒီတာ ဆရာမ်ဳိးျမင့္ညိမ္းက ေတာင္းဆုိလို႔ေခတ္ၿပဳိင္လူငယ္ကဗ်ာဆရာမ်ားနဲ႔ ကဗ်ာဒုိင္ယာေလာ့ဂ္ဆုိတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ႔ကဗ်ာစကား၀ုိင္းအစီအစဥ္ကုိ ကြၽန္ေတာ္ ျပဳလုပ္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ ပရင့္တ္မီဒီယာက ကဗ်ာဆရာစုိးမင္းေအာင္၊ မင္းသက္ဇဥ္၊ သူရနီ၊ ေဇာ္လူစိမ္း၊ လင္းသဏ္ညီ၊ ျမတ္ေ၀တုိ႔ အုပ္စုနဲ႔အြန္လိုင္းက ဥကၠာကုိကို၊ ေန႔သစ္၊ ရုပ္ေသး၊ သူရသ၀ါ၊ ယုန္ယုန္တုိ႔ အုပ္စုေတြနဲ႔အင္တာဗ်ဴးလုပ္ၿပီးမွ ကဗ်ာစကား၀ုိင္းပုံစံ Presentation ျပန္ေျပာင္းၿပီးပုံႏွိပ္မီဒီယာေပၚ တင္ျဖစ္ခဲ့တာပါ။

အဲဒီလို လူငယ္ကဗ်ာစကား၀ုိင္းေတြဆက္လုပ္ေပးဖုိ႔ လူငယ္တခ်ဳိ႕က ေတာင္းဆုိခဲ့ေပမဲ့ ကြၽန္ေတာ္က အလုပ္ေတြ မ်ားေနတာရယ္၊စိတ္အာရုံ တိမ္းညြတ္မႈ ျပတ္ေတာက္ေနတာရယ္ေၾကာင့္ ဆက္မလုပ္ျဖစ္ဘဲ ရပ္တန္႔ေနခဲ့ပါတယ္။

အခုေတာ့အြန္လိုိင္းလူငယ္ကဗ်ာစကား၀ုိင္းကုိ ျပန္ အသက္သြင္းဖုိ႔ စဥ္းစားစီစဥ္လိုိက္ပါတယ္။
အြန္လုိင္း လူငယ္ကဗ်ာစကား၀ုိင္း အစီအစဥ္ေတြကုိ fb နဲ႔ www.neomodernmyanmarpoetry.blogspot.com မွာ Note& Post တင္ေပးသြားပါ့မယ္။ အြန္လို္င္းတင္ၿပီးမွ Faces Magazine
မဂၢဇင္း မွာ  2013 August Issue မွ စတင္ၿပီး လစဥ္ အလွည့္က်ပုံႏွိပ္ေဖာ္ျပသြားဖုိ႔ စီစဥ္ထားပါတယ္။

အြန္လိုင္းက တျခားလူငယ္ကဗ်ာဆရာေတြ အေနနဲ႔လည္း ဒီ လူငယ္ကဗ်ာစကား၀ုိင္း အစီအစဥ္ကုိစိတ္၀င္စားၾကမယ္ဆုိရင္( ဘယ္သူမဆုိ/ က်ားမ လိင္ခြဲျခားမႈ မရွိ) ေမးခြန္းေတြကုိ ေျဖဆုိၿပီး ကြၽန္ေတာ့္ဆီ Tag ေပးႏုိင္ပါတယ္။ အေမးအေျဖေတြအေပၚမူတည္ၿပီး အြန္လို္င္းကဗ်ာစကား၀ုိင္း အစီအစဥ္မွာ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပသြားဖုိ႔၊ပရင့္တ္မီဒီယာမွာ ဆက္လက္ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပသြားဖုိ႔ စဥ္းစားထားပါတယ္။

အခု ပထမဆုံး အေနနဲ႔ လူငယ္ကဗ်ာဆရာ ေအးခ်မ္း၊ ေမာင္မုိးျမင့္၊ ရင္ခြင္ရွိန္းတုိ႔နဲ႔ လူငယ္ကဗ်ာစကား၀ုိင္းကုိ စီစဥ္တင္ဆက္ေပးလိုက္ပါတယ္။ သူတုိ႔ဟာ အြန္လိုင္းအျပင္ ပုံႏွိပ္မီဒီယာမွာပါ ကဗ်ာေတြ ပါ၀င္ေရးသားေနၾကတဲ့ ေနာက္ဆုံးမ်ဳိးဆက္သစ္ လူငယ္ကဗ်ာဆရာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

ေအာင္ရင္ၿငိမ္း။          ေအာင္ခ်ိမ့္အစ မုိဃ္းေဇာ္ အဆုံးပင္မေရစီး ေခတ္ေပၚကဗ်ာေခတ္တုန္းက အႏုပညာၾသဇာနဲ႔ ၀ါသမၻာ တည္ေဆာက္ႏုိင္ခဲ့ၾကတဲ့၀ါရင့္ကဗ်ာဆရာ အမ်ားစု အေနနဲ႔ ေခတ္နဲ႔အညီ ကဗ်ာေရးဟန္အသစ္ေတြဆက္ မဖန္တီးႏုိင္ေတာ့ဘဲေခတ္ေပၚကဗ်ာအေဟာင္းထဲမွာပဲ ရပ္တန္႔က်န္ေနခဲ့ၾကၿပီလို႔ ကုိယ္ ထင္တယ္။ အာရုံခံစားပုံလတ္ဆတ္ၿပီး လူငယ္ဆန္တဲ့ ေနမ်ဳိး၊ ပုိင္၊ ေမာင္ေဆးရုိး၊ မင္းေဆြႏွစ္၊ႏုိင္မြန္ေအာင္သြင္၊ ခရမ္းျပာထက္လူ၊ခုိင္ၿမဲေက်ာ္စြာ၊ ေမာင္ဖီလာ၊ ကုိေရြး သူတုိ႔ကေတာ့ ျခြင္းခ်က္ေပါ့ေလ။ ကဲ ညီေလးတုိ႔အျမင္ကုိ ေျပာပါဦး။

ေအးခ်မ္း။          ပင္မေရစီး ေခတ္ေပၚကဗ်ာေခတ္မွာ က်န္ခဲ့တဲ့ကဗ်ာဆရာေတြအမ်ားႀကီးပါပဲ ။ အခုေခတ္ျပိဳင္ကဗ်ာေတြကိုပဲ မႏွစ္သက္တာလား ၊ ေခတ္ေပၚကဗ်ာေတြပဲ ႏွစ္သက္တာေႀကာင့္လားေတာ့ မသိဘူးဗ် ။ တခုေတာ့ ရွိတယ္ ။ က်ေနာ္ကိုယ္တိုင္လည္းႀကံဳဖူးတယ္ ။ ကိုယ္တည္ေဆာက္ခဲ့တဲ့အေရးအသားမ်ိဳးကို ခ်ိဳးဖ်က္ျပီး ေနာက္တခုကို ကူးေျပာင္းတဲ့ေနရာမွာမေအာင္ျမင္တာမ်ားတယ္ ။ မေအာင္ျမင္ေတာ့ မလုပ္ခ်င္ေတာ့ဘူး ။ ကိုယ္လုပ္ေနက် ကိုယ္ကၽြမ္းက်င္ပိုင္ႏိုင္တဲ့ အေရးအသားမ်ိဳးကိုပဲဆက္ေရးျဖစ္တယ္ ။ အဲ့လိုမ်ိဳး လံုး၀ ျဖစ္တယ္လို႔ မေျပာခ်င္ပါဘူး ။ အဲ့လိုမ်ိဳး ျဖစ္ႏိုင္တယ္လို႔ပဲ ေျပာတာပါ။

ေမာင္မုိးျမင့္။           ဒါကေတာ့ က်ေနာ့္အျမင္ တစ္ဦးခ်င္းစီရဲ႕ အတၱပါ ။ ေသခ်ာႏွိဳင္တဲ့အခ်က္ကေတာ့ ေခတ္ကို မ်က္ေျချပတ္မွန္း မသိ ျပတ္သြားတာပါ ။ မ်ိဳးဆက္ကြာဟမွဳရဲ႕ ထင္ရွားတဲ့လကၡဏာ တစ္ခုပါ ။ လူၾကီးတစ္ခ်ဳိ႕ရဲ႕ အျပဳအမူကေတာ့ အိမ္မက္ေလးေပ်ာက္မသြားေအာင္ အတင္းမ်က္စိျပန္မွိတ္ထားသလိုပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ သူတို႕ကအမွန္ေတာ့ ႏိုးေနပါျပီ ။

ရင္ခြင္ရွိန္း။           ေမးခြန္းမွာေတာ့ေရးဟန္အသစ္ဆိုတဲ့ကိစၥကိုေမးထားတယ္လို႔က်ေနာ္နားလည္လိုက္ပါတယ္။ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ကေတာ့ ၀ါရင့္ကဗ်ာဆရာေတြရဲ႕အႏုပညာဟာ က်ေနာ္တို႔အတြက္တြန္းအားတစ္ခုကိုဖန္တီးေပးႏိုင္ခဲ့တယ္လို႔ဆိုခ်င္ပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ငါးႏွစ္ေလာက္နဲ႔ဒီေန႔ရဲ႕အာရံုခံစားပံုဟာမတူညီေတာ့ပဲကြဲျပားျခားနားမႈေတြအမ်ားႀကီးေပၚထြက္လာပါတယ္။ ေခတ္ရဲ႕ေျပာင္းလဲပံုအရ စကားေျပာဆိုဆက္ဆံပံု၊ လူမႈဘ၀၊ အသက္ရွင္ရပ္တည္မႈ၊ တန္ဖိုးထားအပ္မႈေတြ၊ စံႏႈန္းေတြေျပာင္းလဲလာတာနဲ႔အမွ် ဒီေျပာင္းလဲမႈေတြနဲ႔အတူ အႏုပညာဖန္တီးမႈေတြပါ ပံုုစံအသစ္ေတြေပၚေပါက္လာခဲ့ပါတယ္။ ဘန္းစကားေတြ၊ ၀တၳဳပစၥည္းေတြရဲ႕အေခၚအေ၀ၚေတြကစလို႔ လူေတြရဲ႕ေတြးေခၚမႈပံုစံေတြ၊ အေၾကာင္းအရာတစ္ခုကိုခ်ဥ္းကပ္ပံုေတြပါကြဲျပားလာခဲ့ပါၿပီ။ ဂ်င္းပင္န္နဲ႔ဂ်င္းရွပ္ကိုစြဲစြဲလမ္းလမ္းခိုက္တယ္ဆိုတာဟုတ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ရာသီဥတုနဲ႔မကိုက္ေတာ့ဖူးဗ်ာ။ဒါေၾကာင့္ စကပ္တိုေလးေတြ၊ စြပ္က်ယ္ေလးေတြ ၀တ္လာၾကတယ္။ ဒီေလာက္ပါပဲ ။က်ေနာ့္တစ္ေယာက္တည္းရဲ႕အယူအဆမွာေတာ့ အေျခအေနေပၚမူတည္ၿပီးလိုအပ္တဲ့ ေျပာင္းလဲမႈကိုလုပ္ေဆာင္ျခင္းဟာလည္း လူတစ္ေယာက္ရဲ႕အမွတ္အသားတစ္ခုပါပဲ
ေအာင္ရင္ၿငိမ္း။          ညီေလးတုိ႔က ၂၀၁၀ အလြန္မွာ ထြက္ေပၚလာတဲ့ ေနာက္ဆုံး မ်ဳိးဆက္သစ္လူငယ္ကဗ်ာဆရာေတြေပ့ါ။ ေခတ္ၿပဳိင္ျမန္မာကဗ်ာရဲ့ အနာဂတ္အလားအလာက ညီေလးတုိ႔ ရဲ့အႏုပညာ ဖန္တီးမႈအေပၚမွာ မူတည္ေနၿပီ။ ေခတ္ၿပဳိင္ျမန္မာကဗ်ာယဥ္ေက်းမႈ အသစ္ဟာလည္းညီေလးတုိ႔ လက္ထဲ ေရာက္ေနၿပီလို႔ ကိုယ္ ယူဆတယ္။ ဒါေပမဲ့ လူငယ္ကဗ်ာဆရာေတြနဲ႔လူမႈေရးနဲ႔ အႏုပညာ ထိေတြ႔ဆက္ဆံမႈ သိပ္မရွိတဲ့ ၀ါရင့္ကဗ်ာဆရာေတြက ေနာက္ဆုံးမ်ဳိးဆက္သစ္ လူငယ္ေတြ ေပၚထြက္ေနၿပီဆုိတာ သတိမထားမိၾကေသးဘူး။ တခ်ဳိ႔ကဗ်ာဆရာေတြအယ္ဒီတာေတြက်ေတာ့လည္း သတိထားမိေပမဲ့ လူငယ္ေတြကုိ အသိအမွတ္ျပဳ တန္ဖုိးထားေနရာေပးဖုိ႔ ၀န္ေလးတြန္႔ဆုတ္ေနၾကေသးတယ္။ သူတုိ႔ကုိ ဘာေျပာခ်င္လဲ။

ေအးခ်မ္း။            ေနရာမေပးခ်င္တာ အခုမွ မဟုတ္ပါဘူး ။ ထားပါေတာ့ …။ က်ေနာ္အပါအ၀င္ လူငယ္တခ်ိဳ ႔က ကိုယ့္အထာနဲ ႔ကိုယ္ေနျပီး ကိုယ့္ကဗ်ာပဲ ကိုယ္အာရံုစိုက္ေရးေလ့ရွိတာေတြ ႔ရတယ္ ။ ကဗ်ာရြတ္ပြဲေတြမွာ ေတြ ႔ရင္လည္း အေခၚအေျပာမလုပ္ျဖစ္တာ ေတြ ႔ရတယ္ ။ လူခ်င္းမသိဘူး။ အႏုပညာလည္း မသိဘူး ။ ကိုယ္သိတဲ့လူပဲ ကိုယ္သံုးမယ္ ဆိုတဲ့ အယ္ဒီတာေတြ မ်ားပါတယ္ ။ ေနရာယူထားတဲ့လူႀကီးေတြကိုယ္တိုင္ကrespect ကို အရမ္းႀကိဳက္ႀကတယ္ ။

ေမာင္မုိးျမင့္။           တစ္ခုခုကို စိုးရိမ္ေနပံုရပါတယ္ ။ အဓိက ကေတာ့ ကိုယ့္ရဲ့ခိုင္မာတဲ့ အယူအဆနဲ႔ ရပ္တည္မွဳပါပဲ ဒါေတြမရွိရင္ေတာ့ ဘာမွသိပ္ေျပာစရာကို မလိုေတာ့ဘူး။ မ်က္စိစံုမွိတ္ျပီးျငင္း အခ်ိန္တန္လို႔ သမိုင္းမွာ လူဆိုးေတြအျဖစ္ က်န္ခဲ့တာကို သိသြားတဲ့အခါမွာသူတို႔ဟာ သိပ္သနားဖို႔ေကာင္းေနမွာပါ ။ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဆက္ျပီး လုပ္စရာရွိတာလုပ္ေနမွာပါ ။

ရင္ခြင္ရွိန္း။            ေခတ္တိုင္းရဲ႕အႏုပညာအနာဂတ္ဟာ အဲ့ဒီေခတ္ရဲ႕အႏုပညာဖန္တီးသူေတြအေပၚမူတည္ခဲ့ပါတယ္။က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ က်ေနာက္တို႔ ေနာက္ကထြက္ေပၚလာမဲ့ Generation ေတြကိုအားနာရသလို ေလးစားရပါတယ္။လူငယ္ေတြကိုအသိအမွတ္ျပဳတန္ဖိုးထားေနရာေပးဖို႔၀န္ေလးတြန္႔ဆုတ္စရာမလိုပါဘူး။ အဲ.. လူငယ္ေတြရဲ႕အႏုပညာက အသိအမွတ္ျပဳစရာျဖစ္လာၿပီဆုိရင္ေပါ့ ။ က်ေနာ့္အေနနဲ႕ကေတာ့ ကဗ်ာဆရာေတြ အယ္ဒီတာေတြရဲ႕အသိအမွတ္ျပဳမႈဆိုတာထက္ အႏုပညာစစ္မွန္မႈကိုအႏုပညာကပဲ အသိအမွတ္ျပဳသြားလိမ့္မယ္လို႔ခံယူထားပါတယ္။ ေခတ္ဆိုတာကို က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ေနာက္ကထြက္ေပၚလာမဲ့ Generation ေတြဆီကေန ေခ်းယူထားတာပါ။ ေရွ႕က Generationေတြဆီက အေမြဆက္ခံထားတာမဟုတ္ပါဘူး။ အားနာၾကပါ ။

ေအာင္ရင္ၿငိမ္း။          လက္ရွိ အေျခအေနအရ ၂၀၁၀ အလြန္ေခတ္ၿပဳိင္ျမန္မာကဗ်ာ အခင္းအက်င္းမွာ ပင္မေရစီးေခတ္ေပၚကဗ်ာအျပင္ အယ္လ္ပီ ၊နီယုိေမာ္ဒန္၊ ကြန္ဆက္ျခဴရယ္၊ စမ္းသပ္၊ စကားေျပကဗ်ာ၊ ဖလာ့ဖ္ စသျဖင့္ကဗ်ာအမ်ဳိးအစားသစ္ေတြ အယူအဆေတြ အမ်ဳိးမ်ဳိး ရွိေနၾကတယ္။ အဲဒီ ကဗ်ာအယူအဆ/ အႏုပညာလက္ရာေတြအေပၚ ညီေလးတုိ႔ရဲ့ အျမင္။

ေအးခ်မ္း။          ဒီေမးခြန္းကို ေျဖဖို ႔ က်ေနာ္စိတ္မ၀င္စားပါဘူး။

ေမာင္မုိးျမင့္။         ဘယ္ကဗ်ာေရးေရး ကဗ်ာက ကဗ်ာပါပဲ ။ က်ေနာ္ကေတာ့ကဗ်ာအမ်ိဳးအစား အကုန္လံုးကို လက္ခံပါတယ္ ။ တစ္ခုေတာ့ရွိတာေပါ့ ေသခ်ာမေလ့လာပဲ လမ္းတစ္ဝက္ကေနျဖတ္လုပ္ေနတယ္ အေျခမခိုင္တဲ့ လူက ခဏပါပဲ ။ ေသေသခ်ာခိ်ာလုပ္မယ္ ဆိုရင္လက္ခံပါတယ္ ။ တစ္ေယာက္ကေျပာတယ္သူေျပာတဲ့စကားကို ေလသံၾကားတရားနာျပီး ကိုယ္လဲေသခ်ာမသိပဲ အသံမွန္းနဲ႔ ထင္ရာေလွ်ာက္လုပ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့အဲ့လူေတြဟာ အရူးနားကန္းေတြပါ ။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ကိုယ့္ရဲ႕ မေမ့မေလ်ာ့တဲ႔ အသိနဲ႔ ဆင္ျခင္သံုးသပ္ႏွိဳင္ဖို႔လိုပါတယ္ ။ ေနာက္ဆံုးေတာ့ အႏုပညာဟာ အႏုပညာပါပဲ ။

ရင္ခြင္ရွိန္း။         ကဗ်ာအမ်ိဳးအစားအသစ္ေတြစံုလင္လာတာကို က်ေနာ့္အျမင္မွာေတာ့ေက်နပ္တယ္။ ႀကိဳက္ျခင္း/မႀကိဳက္ျခင္းေတြ ၊ပုဂၢလိကခံစားမႈေတြကိုခဏေဘးခ်ိတ္ထားလိုက္မယ္ဆိုရင္ အႏုပညာရဲ႕အနာဂတ္အတြက္ ကဗ်ာအမ်ိဳးအစားစံုလင္မႈဟာ က်ိန္းေသကို လိုအပ္ပါတယ္။ ကဗ်ာအယူအဆေတြအမ်ိဳးမ်ိဳးကြဲျပားေနမွသာ မတူညီတဲ့အျမင္ေတြ ရွဳေထာင့္ေတြစံုလင္လာမွာပါ။ အေၾကာင္းအရာတစ္ခုကိုပဲမတူညီတဲ့ေဖာ္ျပခ်က္ေတြ၊ မတူညီတဲ့အယူအဆေရးရာေတြရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္အယ္လ္ပီ၊ နီယိုေမာ္ဒန္၊ ကြန္ဆက္ျခဴရယ္၊ စမ္းသပ္၊ စကားေျပကဗ်ာ၊ ဖလာ့ဖ္ စတာေတြကို ျငင္းဆန္စရာမလိုပါဘူး။ လိုအပ္တဲ့အထိန္းအညွိေတြကိုပဲ အထိုက္အေလ်ာက္လုပ္ေဆာင္ရမယ္လို႔က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။ ထာ၀ရအမွန္တရားဆိုတာ မရွိပါဘူး။ သူရဲေကာင္း၀ါဒႀကီးလည္းက်ဆံုးသြားပါၿပီ။ ဟက္… ၿပီးေတာ့ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္တည္းနဲ႔ ေခတ္တစ္ေခတ္လံုးကိုေျပာင္းလဲႏိုင္တဲ့အေျခအေနေတြလည္း သားေလ်ာသြားပါၿပီ ။ 

ေအာင္ရင္ၿငိမ္း။          အဲဒီ ေခတ္ၿပဳိင္ကဗ်ာေတြထဲကညီေလးတုိ႔ အာရုံတိမ္းညြတ္မႈ ရွိတဲ့ ကဗ်ာအမ်ဳိးအစား။ အဲဒီ ကဗ်ာေဗဒအေပၚနားလည္ခံယူထားပုံ အႏွစ္ခ်ဳပ္။ တကယ္လို႔ ညီေလးတုိ႔ လက္ရွိေရးေနတဲ့ ကဗ်ာအႏုပညာလက္ရာေတြကုိ ဖန္တီးသူကုိယ္တုိင္ အမွတ္တံဆိပ္တစ္ခုခု ခြဲျခားေျပာျပပါ။ ကုိယ့္အႏုပညာကုိယ္ တျခားသူေတြနဲ႔ ကြဲျပားျခားနားေအာင္ ေျပာပါလို႔ ေမးရင္ ဘယ္လိုေျဖၾကမလဲ။တခ်ဳိ႔ ကဗ်ာဆရာေတြ/ ကဗ်ာဖတ္သူေတြကေတာ့ ကဗ်ာအႏုပညာကုိ အမည္အမွတ္တံဆိပ္ေတြ တပ္တာအေပၚယံ ကိစၥေတြပဲလို႔ ယူဆၿပီး ႏွစ္သက္လက္ခံမႈ မရွိၾကဘူး။ ကုိယ့္ အျမင္ေျပာရရင္ကဗ်ာကုိယ္တုိ္င္ကုိကတျခား အႏုပညာ အမ်ဳိးအစားေတြနဲ႔ ကြဲျပားျခားနားေနတဲ့ စာေပပုံသ႑ာန္တစ္မ်ဳိးပဲေလ။အဲဒါေၾကာင့္ ေမးတာပါ။

ေအးခ်မ္း။          က်ေနာ္က နီယိုေမာ္ဒန္သမားဆိုေတာ့ နီယိုကိုသေဘာက်ပါတယ္။ ေရးျဖစ္တာကေတာ့ အက္ခ္စ္ပရက္ဆစ္ဗ္နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာေတြေရးျဖစ္တယ္ ။ အက္ေဆးေတြ စကားေျပကဗ်ာေတြကိုလည္း ႀကိဳက္ပါတယ္။ ပင္မေရစီးေႀကာင္းေခတ္ေပၚကဗ်ာအေႀကာင္းေျပာရင္ေတာ့ အရင္တုန္းက ႀကိဳက္ခဲ့တဲ့ကဗ်ာေတြ အခုေနျပန္ဖတ္ႀကည့္ေတာ့ ႀကိဳက္ႏွစ္သက္မႈအမ်ားႀကီးေလွ်ာ့သြားတယ္ဗ် ။ လံုး၀မႀကိဳက္ေတာ့ဘူးလို႔ေတာင္ ေျပာလို႔ ရပါတယ္ ။ L.P ကဗ်ာေတြကိုေတာ့ အရင္ကေရာ အခုေရာ မႀကိဳက္ပါဘူး ။ Flarf ကဗ်ာတခ်ိဳ ႔ နဲ ႔ကြန္ဆက္ကဗ်ာတခ်ိဳ႔ကိုေတာ့ တခါတေလဖတ္ျဖစ္ပါတယ္ ။တစံုတေယာက္ကို ဦးတည္ေရးတဲ့ကဗ်ာေတြ ဥပမာ- ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းအေႀကာင္းတို႔ေဒၚေအာင္ဆန္းစုႀကည္တို ႔ကို ရည္ညႊန္းျပီးေရးတဲ့ကဗ်ာေတြ နဲ႔ အခ်စ္သီးသန္ ႔ကဗ်ာေတြကိုျမင္ေတာ့ ရယ္မိပါတယ္ ။

ေမာင္မုိးျမင့္။          ကဗ်ာေဗဒ ကိုက က်ေနာ့္ အေနနဲ႔ ေျပာဖို႔ ေစာပါေသးတယ္။ က်ိန္းေသတာက က်ေနာ္ ရိုးသားစြာနဲ႔ပဲ ဖန္တီးပါတယ္ ။ လူငယ္ပီပီ လြတ္လပ္စြာနဲ႔ စိတ္ညႊတ္ရာကိုဖန္တီးေရးသားပါတယ္ ။

ရင္ခြင္ရွိန္း။            နီယိုေမာ္ဒန္ပါ။က်ေနာ့္အျမင္မွာေတာ့ နီယိုေမာ္ဒန္ဟာက်ေနာ္ေနထိုင္တဲ့ ဒီေခတ္ရဲ႕သရုပ္ကိုအေကာင္းဆံုးေဖာ္ျပႏိုင္တယ္။လူအုပ္ထဲမွာေရာေႏွာေပ်ာက္ဆံုးေနတဲ့က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ Identity ကိုရွာေဖြႏိုင္တယ္။ လူသားရဲ႕လူမႈဘ၀အေတြ႕အႀကံဳ၊ နာက်င္မႈေတြကစလို႔ အစြန္းေရာက္ေနတဲ့စိတ္အတြင္းသားေတြအထိ က်ေနာ္တို႔ထိကပ္ခြင့္ရတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ရယူခြင့္ရွိတယ္၊ စြန္႔လႊတ္ခြင့္ရွိတယ္။ အေၾကာင္းအရာေပါင္းမ်ားစြာလာေရာက္ထိေတြ႕တာကိုလည္း တုန္႔ျပန္ခြင့္ရွိတယ္။ က်ေနာ္ေရးတဲ့တစ္ခ်ိဳ႕ကဗ်ာေတြဟာ နီယိုေမာ္ဒန္လို႔ေျပာလို႔ရႏိုင္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ က်ေနာ့္ရဲ႕အႏုပညာဟာ က်ေနာ့္ရဲ႕ ဖန္တီးမႈပါ။ Fabric ေတြကိုသံုးၿပီး က်ေနာ္ဖန္တီးပါတယ္။ ဒီေလာက္ပါပဲ ။ 

ေအာင္ရင္ၿငိမ္း။          ညီေလးတုိ႔ အေနနဲ႔ ကဗ်ာအႏုပညာလက္ရာတစ္ခုကုိ ဘယ္လို အေတြးအေခၚ ဘယ္လို အာရုံခံစားပုံ ဘယ္လို အတတ္ပညာပုိင္းနည္းစနစ္ပုိင္းေတြနဲ႔ ေရးသားဖန္တီးေနၾကသလဲ။ ကဗ်ာေရးသားျခင္းရဲ့ ေနာက္ကြယ္မွာဘယ္လို ေနာက္ခံ အယူအဆနဲ႔ ခံယူ ယုံၾကည္ခ်က္ေတြ ရွိေနၾကသလဲ။

ေအးခ်မ္း။           နာက်င္စရာေတြမ်ားလာတဲ့အခါ ထြက္ေပါက္မရွိေတာ့ဘူးေလ။ အဲ့လိုအခ်ိန္ေတြမွာဆိုရင္ ကဗ်ာေရးျဖစ္ပါတယ္ ။Pop Culture ေတြနဲ ႔က်ေနာ့္အႏုပညာကို မတည္ေဆာက္တဲ့အတြက္ အေရးက်ဲပါတယ္ ။ က်ေနာ္က Anti-Social တေယာက္ျဖစ္တဲ့အတြက္ က်ေနာ့္ကဗ်ာေတြမွာ လူ ႔အဖြဲ ႔အစည္းကို ဆန္ ႔က်င္တဲ့ အေရးအသားေတြ ေတြ ႔ရမွာပါ ။ ကိုယ္ပိုင္အယူအဆ နဲ႔ အျမင္ေတြ နဲ ႔ ံ့ ေရးသားသင့္ပါတယ္။ ကဗ်ာဆိုတာ နာမည္ႀကီးဖို ႔တခုတည္းအတြက္ အသံုးခ်ဖို ႔သက္သက္မျဖစ္သင့္ဘူးေလ ။ မလုပ္သင့္ပါဘူး။

ေမာင္မုိးျမင့္။          ဝမ္းစာရွိသေလာက္ ခံစားမိသေလာက္ကို ေသြရိုသားရိုးပဲဖန္တီးပါတယ္ ။ ကိုယ္အရမ္း သေဘာက်တဲ့ စာေပလက္ရာေတြရဲ႕ ေလာင္းရိပ္လဲ အနည္းငယ္ ကပ္မွန္းမသိကပ္ေနႏွိဳင္ပါတယ္ ။ အားထုတ္မွဳနဲ႔ ပတ္သတ္ရင္ေတာ့ ဘယ္သူ ဘယ္လူမ်ိဳးက ဖတ္ဖတ္ ဖတ္လိုက္တာနဲ႔ျမန္မာကဗ်ာဆရာတစ္ေယာက္ေရးတဲ့ ျမန္မာကဗ်ာမွန္း သိေနေစမဲ့ ကဗ်ာမ်ိဳးေတြ ( မည္သည္ ကဗ်ာအမ်ိဳးအစားမဆို ရည္ရြယ္ပါတယ္ ) ေရးႏွိဳင္ေအာင္ အားထုတ္ေနပါတယ္ ။ ေရခ်င္မိပါတယ္ ေလာေလာဆယ္ေတာ့မျဖစ္ေသး အားထုတ္ေနတုန္းပါ ။

ရင္ခြင္ရွိန္း။           မ်ားေသာအားျဖင့္ေတာ့ တစ္ခုခုက လာေရာက္တို႔ထိမွက်ေနာ္ ေရးသားဖန္တီးလို႔ရပါတယ္။ဘာလဲ က်ေနာ္မေျပာတတ္ဘူး။ ယံုၾကည္ခ်က္ကေတာ့ ကဗ်ာဆိုတာ တစ္ဦးခ်င္းဆီရဲ႕တန္ဖိုးထားမႈအေပၚမူတည္ၿပီး ကြဲျပားပါတယ္။ က်ေနာ့္ယံုၾကည္ခ်က္မွာ ကဗ်ာဟာ ဘာမွမဟုတ္ပါဘူး ။ ရိုးသားစြာ၀န္ခံပါတယ္။ အတတ္ပညာပိုင္း၊နည္းစနစ္ပိုင္းေတြမွာ က်ေနာ္ဟာ သူမ်ားေရးတဲ့စာတမ္းေတြ၊ ဖတ္ၿပီး ဆင့္ပြားသံုးစြဲရတဲ့ အဆင့္ပဲရွိပါတယ္။က်ေနာ္ကိုယ္တိုင္စြန္႔ဦးတီထြင္တာမ်ိဳးကို မလုပ္ႏိုင္ေသးပါဘူး ။ အဲ့ေတာ့ က်ေနာ္နည္းစနစ္ပိုင္းကိုေျပာရင္ ခရက္ဒစ္ေတြတမုန္းေပးရပါလိမ့္မယ္။ း) 

ေအာင္ရင္ၿငိမ္း။           ျမန္မာႏုိင္ငံက ကြန္ဆက္ျခဴရယ္၊အယ္လ္ပီ စသျဖင့္နဲ႔ ပုိ႔စ္္ေမာ္ဒန္ ပထမမ်ဳိးဆက္ စာေပအယူအဆေတြကုိ လက္ခံယုံၾကည္တဲ့ကဗ်ာဆရာေတြမွာ ကဗ်ာဆရာရဲ့ တစ္သီးပုဂၢလအာရုံခံစားမႈကုိ အဓိကမထားတဲ့၊ေခတ္စနစ္လူမႈ၀န္းက်င္ရဲ့ အေၾကာင္းအရာ အျဖစ္အပ်က္ေတြကုိ မ်က္ကြယ္ျပဳခ်င္တဲ့အယူအဆမ်ဳိးေတြ ရွိေနၾကတယ္။ တကယ္ေတာ့ အဲဒီ အယူအဆေတြက ၁၉ ရာစုအလယ္ပုိင္းေလာက္ကျပင္သစ္နဲ႔ အဂၤလန္ႏုိင္ငံေတြမွာ ေခတ္စားခဲ့တဲ့ Aestheticism ရဲ့ စာေပအႏုပညာအယူအဆေတြ။ Oscar Wilde တုိ႔လို ကုိယ္တုိ႔ဆီမွာဆုိရင္ ဆရာသစာနီတုိ႔လိုေပ့ါအႏုပညာရသအဓိက၀ါဒီေတြက သန္႔စင္တဲ့ အႏုပညာဟာလူမႈေရး၊ ႏုိင္ငံေရး၊ ကုိယ္က်င့္တရားဆုိင္ရာ ဆုံးမသြန္သင္မႈေတြနဲ႔မေရာေထြးသင့္ဘူးလို႔ ယူဆခဲ့ၾကတယ္။ အႏုပညာဟာ အႏုပညာအတြက္ဆုိတဲ့ ေၾကညာခ်က္ကAestheticism ရဲ့ အႏွစ္ခ်ဳပ္ အယူအဆေပ့ါ။ ညီေလးတုိ႔ အျမင္ကေရာ...ကဗ်ာအႏုပညာမွာကဗ်ာဆရာရဲ့ တစ္သီးပုဂၢလ အာရုံခံစားမႈနဲ႔ေခတ္စနစ္လူမႈ၀န္းက်င္အေပၚ အျမင္ေတြ ပါသင့္ မပါသင့္။

ေအးခ်မ္း။          Art for people sake ဆိုတဲ့ အယူအဆကက်ဆံုးသင့္ေနပါျပီ ။ ကဗ်ာဆရာတေယာက္ရဲ ႔ကဗ်ာတပုဒ္က ျပည္သူလူထုကို ကိုယ္စားမျပဳပါဘူး။ Art for art sake ဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈန္းမ်ိဳးကိုေတာ့ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ေတြ ႔ေနရပါျပီ။ က်ေနာ္ကေတာ့ Art for no sake ပါပဲ ။ က်ေနာ္တေယာက္တည္းအျမင္ေျပာရရင္ေတာ့ အႏုပညာဟာ ဘာကိုမွကိုယ္စားမျပဳပါဘူး Art is zero ။ အႏုပညာဟာ ဘယ္တုန္းကမွ မရွိခဲ့ဘူး ။ ဘာအတြက္မွ အႏုပညာကို လုပ္ေနတာ မဟုတ္ဘူး ။ ျပီးေတာ့ အႏုပညာဆိုတဲ့ စကားလံုး နဲ႔ အနက္အဓိပၸါယ္ကိုလည္းအယံုအႀကည္မရွိပါဘူး ။
ေမာင္မုိးျမင့္။           ေခတ္နဲ႔စနစ္ ကို ထားခဲ့လို႔ လံုးဝမျဖစ္ဘူး ထင္မိတယ္ဗ်ာ။ တစ္သီးပုဂၢလ အာရံုခံစားမွဳဟာလဲ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ဆီမွာပဲ အရင္းခံမွာပါ။ က်ေနာ့္ အေနနဲ႔ကေတာ့ မထားခဲ့ပါဘူး ဘာလို႔လဲဆိုေတာ ပတ္သတ္ဆက္ႏြယ္ေနတယ္ လိုအပ္မယ္ထင္လို႔ပါ။

ရင္ခြင္ရွိန္း။           ခင္ဗ်ာ ။ ေမးစရာေတာင္မလိုပါဘူး ။ ေခတ္စနစ္လူမႈ၀န္းက်င္အေပၚအျမင္ေတြမပါရင္ဘာေတြပါရေတာ့မွာလဲ။ ကဗ်ာဆရာရဲ႕တစ္သီးပုဂၢလအာရံုခံစားမႈကိုအဓိကမထားတဲ့အယူအဆမ်ိဳး ၊အျဖစ္အပ်က္ေတြကိုမ်က္ကြယ္ျပဳခ်င္တဲ့အယူအဆမ်ိဳး လံုး၀မပါဘူးဆိုတာမရွိပါဘူးဗ်ာ ။ ခ်ဥ္းကပ္တဲ့Perspective အေပၚမူတည္ၿပီးကြဲျပားပါတယ္။ Dimension ေျပာင္းလိုက္တာနဲ႔ အဲ့ဒီအယူအဆေတြမ်က္ကြယ္ျပဳမႈေတြဟာ …. “ဟာ” ျဖစ္သြားပါလိမ့္မယ္။ း) တရားေသအယူ၀ါဒဆိုတာ ေသခဲ့တာၾကာခဲ့ပါၿပီဗ်ာ ။ 

ေအာင္ရင္ၿငိမ္း။           ကုိယ့္ အျမင္ေျပာရရင္ျမန္မာစာေပေလာကမွာ Realism အယူအဆနဲ႔ တန္ဖုိးစံႏႈန္းေတြကုိ စြဲလမ္းဆုပ္ကုိင္ထားတဲ့အယ္ဒီတာေတြနဲ႔ စာေရးဆရာေတြ ရွိေနလို႔ ျမန္မာ၀တၳဳတုိ/ အက္ေဆး အေရးအသားေတြဟာ Realismနယ္ပယ္ထဲမွာပဲ ပိတ္မိေနၾကၿပီး ျမန္မာစကားေျပယဥ္ေက်းမႈ အသစ္ဖြံၿဖဳိးတုိးတက္မႈမရွိဘဲ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ရပ္တန္႔ေနတာလို႔ ျမင္မိတယ္။ ၁၉၉၅ ၀န္းက်င္ကေန ၂၀၀၅ေလာက္အထိ ေခတ္စားရွင္သန္ခဲ့တဲ့ ေမာ္ဒန္နဲ႔ ပုိ႔စ္ေမာ္ဒန္ စကားေျပေတြကေတာ့ျခါင္းခ်က္ေပါ့ေလ။ ကဗ်ာအႏုပညာမွာ ဆုိရင္လည္း Modern Conservative ျဖစ္ေနတဲ့ ၀ါရင့္၀ါႏုကဗ်ာဆရာေတြ၊ အယ္ဒီတာေတြ ကဗ်ာဖတ္ ပရိသတ္ေတြ ရွိေနၾကေသးတယ္ ထင္တယ္။ အဲဒီလိုModern Conservative ေတြကုိ ျမန္မာကဗ်ာယဥ္ေက်းမႈ ဖြံ႔ျဖဳိးတုိးတက္ေရးကုိမလိုလားတဲ့သူေတြ၊ အေႏွာင့္ အယွက္ အဟန္႔အတား ျဖစ္ေစမယ့္ သူေတြလို႔ဆုိႏုိင္မလား။

ေအးခ်မ္း။          ေသခ်ာတာေပါ့ ။သူတို ႔က လံုး၀အေႏွာက္အယွက္ေပးေနႀကတာ။ လူငယ္ေတြရဲ ႔အေတြးအေခၚနဲ ႔ဖန္တီးမႈကို ပိတ္ဆို ႔ပစ္တယ္ ။ လူငယ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက realism ၀တၱဳေတြ လက္ရာေတြနဲ ႔ပဲ ႀကီးျပင္းလာႀကတယ္ ။ အဲ့တာModern Conservative ေတြရဲ ႔ ေစာက္သံုးမက်တဲ့ လုပ္ရပ္ေတြေႀကာင့္ပါပဲ ။

ေမာင္မုိးျမင့္။         အဲ့အဆိုကို က်ေနာ္ လက္ခံပါတယ္ ။ က်ေနာ့္ အျမင္ကေတာ့ ယဥ္ေက်းမွဳဆိုတာ ေရွ႕ကိုပဲသြားေနသင့္တဲ့စီးေၾကာင္းတစ္ခုပါ ။ အေျပာင္းမလဲေတြဟာ သမိုင္းကို ေခတ္အဆက္ဆက္ပံုေဖာ္လာတာေလဗ်ာ ။ အဲ့ေတာ့မ်က္စိမွိတ္ျပီး တစ္ခုထဲကို ဇြတ္ကိုင္ထားလို႔မရပါဘူး ။ အျမင္ ပြင့္လင္း က်ယ္ျပန္႔ရမွာပါ။ တစ္ခုေတာ့ရွိပါတယ္ အဲ့လိုအတားအဆီးေတြေၾကာင့္လဲ အဟုန္က ပိုျပင္းထန္သြားျပီး အားေကာင္းႏွိဳင္ေသးတယ္ေလ။

ရင္ခြင္ရွိန္း။           စကပ္တိုမေလးေတြ၊ စြပ္က်ယ္လက္ျပတ္ေလးေတြကိုလက္ခံၾကပါဗ်ာ ။ ဆရာ ဦးေက်ာ္၀င္းေျပာသလိုပဲ ေခတ္တစ္ေခတ္ရဲ႕အမွန္တရားကို ေခတ္တစ္ေခတ္ရဲ႕စံႏႈန္းေတြနဲ႔ပဲတိုင္းတာလို႕ရတာပါ။ကြန္ဆာေဗးတစ္ေတြအေၾကာင္းတစ္ခုေျပာခ်င္တယ္ဗ် ။ ကြန္ဆာေဗးတစ္ေတြရွိေနရင္ Institutionေတြသိပ္ခိုင္မာတယ္။ သူတို႔က မရွိလည္းမေကာင္း၊ ရွိလည္းမေကာင္းေတြေပါ့ ။ ဒါေပမယ့္ အေျပာင္းအလဲကိုေတာ့ သူတို႔ဟာ သိပ္လက္ခံယံုၾကည္ေလ့မရွိဘူး။ ဒါကကိစၥမရွိပါဘူး ။ အၾကမ္းဖက္မႈမရွိတဲ့ဆန္႔က်င္ျခင္းဟာမြန္ျမတ္ပါတယ္။ သူတို႔ကိုအေႏွာင့္အယွက္အတားအဆီးေတြဆိုတာထက္တန္ဖိုးထားမႈလြန္ကဲသူေတြလို႔ဆိုခ်င္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ရယ္စရာတစ္ခုေျပာျပမယ္ဗ်ာ ။ ကြန္ဆာေဗးတစ္ေတြမွာ တစ္ခုခုကို သေဘာက်ၿပီး ႀကိဳက္ႏွွစ္သက္လာရင္ေတာင္ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ေပၚတင္ ႀကိဳက္တယ္လို႔မေျပာရဲၾကဘူး။ တန္ဖိုးထားမႈေတြက သူတို႔ကိုဟန႔္တားထားတာကိုးဗ် ။။ Diversity ကိုသိရဲ႕သားနဲ႔ လက္ခလယ္ထည့္ၿပီးျငင္းေနရင္လည္းမေျပာတတ္ေတာ့ဘူး။ က်ေနာ္တို႔ေသၿပီးရင္ ရယ္စရာအျဖစ္က်န္ခဲ့မွာ က်ေနာ္ေတာ့ေၾကာက္တယ္။ 

ေအာင္ရင္ၿငိမ္း။          အြန္လိုင္း ကဗ်ာယဥ္ေက်းမႈဘက္တစ္ခ်က္ေလာက္ လွည့္ၾကည့္လိုက္ရေအာင္။ အြန္လိုင္းက ကဗ်ာဆရာေတြနဲ႔ ကဗ်ာေတြအေပၚညီေလးတုိ႔ အျမင္ကုိ အုပ္စုနဲ႔ အမ်ဳိးအစားေတြ ခြဲျခားေ၀ဖန္ေပးပါ။ အြန္လိုင္းနဲ႔ပရင့္တ္မီဒီယာ ပဋိပကၡ ကိစၥ၊ အႏုပညာဗီဇနဲ႔ ကဗ်ာဖန္တီးမႈ အေတြ႔အၾကဳံ အႏုအရင့္ကိစၥ၊အယ္ဒီတာ မရွိတဲ့ မီဒီယာျဖစ္တဲ့အတြက္ ကုိယ့္ကဗ်ာကုိယ္ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေရးလို႔ရေနတဲ့အခြင့္အလမ္းရဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲ ေကာင္းက်ဳိး ဆုိးက်ဳိး၊ အနုပညာ အဆင့္အတန္း သိပ္မရွိတဲ့ကဗ်ာေတြေအာက္က Like & Comment ကိစၥေတြက အစေပ့ါ။

ေအးခ်မ္း။          တာရာမင္းေ၀ရဲ ႔ကဗ်ာေတြေလာက္ပဲ ဖတ္ဖူးျပီးSemi – modern ကဗ်ာေတြက အေကာင္းဆံုးပဲလို ႔ေအာ္ေနက်တဲ့ လူငယ္ေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားလို႔က်ေနာ္ျမင္ရတယ္ ။ သူတို ႔အဲ့တံခါးေတြကို တြန္းမဖြင့္ႏုိင္ႀကဘူး ။ အဲ့တံခါးေတြကို တြန္းမဖြင့္ႏိုင္၌ ဘယ္ေတာ့မွ ေနာက္တံခါးေတြကို ေရာက္မွာ မဟုတ္ဘူး ။အြန္လိုင္းမွာကေတာ့ ကဗ်ာအုပ္စုေတြ အမ်ားႀကီးပဲဗ် ။ အြန္လိုင္း နဲ ႔ပရင့္ ျပႆနာေတြကေတာ့အခုအခ်ိန္မွာ မရွိသင့္ေတာ့ဘူးထင္ပါတယ္ ။ ကဗ်ာေအာက္က Like Comment ကိစၥေတြကိုေတာ့ က်ေနာ္စိတ္မ၀င္စားဘူးဗ်။ ေရးျပီး စိတ္ပါရင္ ေဖ့ဘုတ္မွာ တင္လိုက္တာပဲ ။ စိတ္မပါရင္ မတင္ျဖစ္ပါဘူး ။ ျပီးေတာ့က်ေနာ္သိတဲ့ကဗ်ာဆရာတခ်ိဳ ႔ကိုပဲ အြန္လိုင္းမွာ Friend လုပ္ထားတာ ။ က်ေနာ္စိတ္မ၀င္စားတဲ့ကဗ်ာဆရာေတြကိုဘေလာ့လုပ္ထားတယ္ ။

ေမာင္မုိးျမင့္။          အြန္လိုင္းကေတာ့ အခုေနာက္ပိုင္း အားေကာင္းလာတာနဲ႔အမွ်ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြ ပိုမ်ားလာပါတယ္ ။ အြန္လိုင္းရယ္ အြန္ပရင့္ရယ္ ခြဲျခားေနတာကေတာ့အျမင္က်ဥ္းသူတစ္ခ်ိဳ႕ရဲ႕ လုပ္ရပ္ပါ ။ တစ္ခုေတာ့ရွိတယ္ အေျခမခိုင္သူ ဟာ ေနခဲ့ရမွာပါ။ အြန္လိုင္းမွာေတာ့ က်ေနာ့္အျမင္ စာေရးသူ ႏွစ္မ်ိဳးပဲရွိတယ္ ။ ပထမ တစ္မ်ိဳးက လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖာ္ဖန္တီး မွ်ေဝခ်င္လို႔ ဒုတိယ တစ္မ်ိဳးက ဘယ္မွာမွေနရာမရ ( ခိုင္မာတဲ့အယူ အဆနဲ႔ဖန္တီးမွဳလဲမရွိ ) လို႔ ေနရာလာဦးတာပါ အြန္လိုင္းမွာက ေနရာလြတ္ေတြေပါတယ္ေလ ။ တကယ္ေတာ့ဒုတိယ အမ်ိဳးအစားက ျပဇာတ္မင္းသားလို လူစားေတြပါ ။ ရယ္ေတာ့ ရယ္ရတယ္ဗ် ေပါေတာေတာနဲ႔ ။like & comment ကေတာ့ဗ်ာ လူမွဳေရးအရေတြ မ်ားပါတယ္ ။ ေနာက္ျပီ ကြန္မန္႔ဆိုတာထက္အဲ့ကြန္မန္႔ကို ဘယ္သူေရးတာလဲ ဘာသေဘာအတြက္ ေရးတာလဲက ပိုျပီး စိတ္ဝင္စားသင့္တာ ။ သူငယ္ခ်င္းေတြစုျပီးေထာပနာေပးေနရင္ေတာ့ အရပ္ဇာတ္ကေနတာပါပဲ ။ အျပင္းေျပတာေပါ့ ။ သိပ္ေတာ့ မၾကာပါဘူး ။

ရင္ခြင္ရွိန္း။          အြန္လိုင္းမွာေတာ့ ေျပာမျပတတ္ေအာင္ပါပဲဗ်ာ။ ဘာေတြမွန္းကိုမသိေတာ့ပါဘူး ။ ၾကက္ေခါင္းဆိတ္မခံေတြ၊ စစ္ေသြးၾကြေတြ၊ ေစာက္ရူးနားကန္းေတြ၊ ကိုဖင္ယား မဖင္ယားေတြ၊စံုပလံုေနတာပဲ။အြန္လိုင္း နဲ႔ ပရင့္တ္ ဟာ မီဒီယာေတြပါ ။ ဘယ္ဟာကဘာျဖစ္တယ္ညာျဖစ္တယ္ျငင္းခံုေနတာ ရယ္ခ်င္စရာႀကီး ။ လူေတြကခက္တယ္ဗ် ။ အခြင့္အေရးနဲ႔လြတ္လပ္ခြင့္ကိုပဲေတာင္းဆိုၾကတာ၊ ရယူၾကတာ။ တာ၀န္ယူမႈကိုဘယ္သူကမွမေတာင္းဆိုဘူး။ Like ေတြ Comment ေတြကေတာ့ဘယ္လိုေျပာရမလဲ ။ ဘာမွလည္းမဟုတ္ပါဘူး ။ ပြန္းပံု တစ္ပံုမွာရတဲ့ Like ေတြComment ေတြက အရမ္းေကာင္းမြန္တဲ့ကဗ်ာဆယ္ပုဒ္ ဒါမွမဟုတ္ အပုဒ္တစ္ရာထက္ ပိုမ်ားေနတာေတြ႕ေနတယ္မွတ္လား။ တစ္ခုေျပာခ်င္တယ္။ နည္းပညာပစၥည္းေတြ၊ အလွအပေတြ၊ ေပၚပင္ေတြက ခုေခတ္မွာသိပ္ေခတ္စားတယ္မဟုတ္လား။ လက္ခံရမွာပါ ။ က်ေနာ္တို႔ျငင္းလို႔မရဘူး ။ ဒါဟာအေျခအေနပဲ။ 

ေအာင္ရင္ၿငိမ္း။           ျမန္မာကဗ်ာေလာကမွာကဗ်ာခ်ဥ္းကပ္ခံစား ေ၀ဖန္မႈ လုပ္ၾကတဲ့အခါ တန္ဖုိးထား နားလည္ခံစားမႈ( Appreciation )နဲ႔ ေကာင္းဆုိး ေ၀ဖန္ ခ်ဥ္းကပ္သုံးသပ္( Criticize ) လုပ္တာ ဆုိၿပီး ႏွစ္မ်ဳိးႏွစ္စားလုံးလုပ္ေဆာင္ၾကတာ ေတြ႔ရတယ္။ ဆရာျမဇင္၊ ဆရာ မင္းလွညြန္႔ၾကဴး၊ ဆရာမ်ုဳိးသန္႔၊ကုိမင္းခက္ရဲ၊ သူရနီတုိ႔ရဲ့ ကဗ်ာခ်ဥ္းကပ္မႈေတြက Criticize ဘက္ကုိ အေလးသာၿပီးဆရာေမာင္သာခ်ဳိနဲ႔ ကုိ ေအာင္ခင္ျမင့္တုိ႔က Appreciation ဘက္ကုိ အေလးသာတယ္လို႔ကုိယ္ ျမင္တယ္။ ျမန္မာကဗ်ာေ၀ဖန္ေရးအေပၚ ညီေလးတုိ႔ရဲ့ အျမင္။ ၿပီးေတာ့ အခုႏွစ္ပုိင္း အြန္လုိင္းမွာ သေဘာထားအျမင္မ်ုဳိးစုံနဲ႔ လူေျပာသူေျပာမ်ားေနတဲ့ေမာင္ဂ်ဳိကာရဲ့ ကဗ်ာခ်ဥ္းကပ္မႈေတြနဲ႔ လူမႈေရး ေ၀ဖန္ခ်က္ေတြအေပၚ အျမင္။

ေအးခ်မ္း။          ျမန္မာကဗ်ာေလာကမွာ ေ၀ဖန္ေရးသမားေကာင္းရွားတယ္။ က်ေနာ့္စိတ္ထဲ မင္းခက္ရဲ တေယာက္ေလာက္ပဲ သေဘာက်မိတယ္ ။ ေ၀ဖန္ေရးသမားေတြက ပညာရွင္ဆန္ဆန္ပဲ ေဆာင္းပါးေရးသင့္တယ္ဗ် ။ ပုဂၢလိက စိတ္ခံစားခ်က္ေတြကိုမသံုးသင့္ဘူး ။ ေမာင္ဂ်ိဳကာက က်ေနာ္နဲ ႔တျခားက်ေနာ့္အသိကဗ်ာဆရာေတြကို အရင္ကေျပာထားဆိုထားတာေတြေတာ့ေတြ ႔မိပါတယ္ ။ သူရဲ ႔ကဗ်ာခ်ဥ္းကပ္ေတာ့ မဖတ္ဖူးပါဘူး ။ ေနာက္ပိုင္းအြန္လိုင္းသိပ္မသံုးျဖစ္လို ႔ပါ။ က်ေနာ့္အတြက္ေတာ့ အြန္လိုင္းက စကားေတြ ၊ တိုက္ခိုက္မႈေတြ က က်ေနာ္ဂိမ္းေဆာ့ေနတဲ့အခ်ိန္ေလာက္အေရးမပါပါဘူး ။

ေမာင္မုိးျမင့္။          Appreciation ဘက္ယိုင္တဲ့ ေဝဖန္ေရးကို ပိုသေဘာက်ပါတယ္။ ႏွစ္မ်ိဳးစလံုးကေတာ့ လိုအပ္လို႔ပဲ ရွိေနတာပါ။ ေမာင္ဂ်ိဳကာကေတာ့ စာဖတ္နာထားတဲ့ စာေရးသူတစ္ဦးပါ။ ဘဝင္မက်မိတာကေတာ့ အႏုပညာအရ မဟုတ္ပဲ ပုဂၢိဳလ္ေရး တိုက္ခိုက္တာရယ္ ။ သူသိသေလာက္ကိုအမွန္တရားလို႔ ထင္ျပီးလုပ္ေနတာေတြ ဟာ သူ႔ကို အျမင္က်ဥ္းေျမာင္းသူ စာရင္းထဲ က်ေနာ္ထည့္မိတဲ့အခ်က္ေတြပါ ။ ေျပာရမွာေတာ့ မေကာင္းဘူးဗ် သူကိုယ္သူေတာင္ ဘယ္သူဆိုတာမေျပာရဲတဲ့ သူအေၾကာင္းကိုက်ေနာ္တို႔ေျပာလဲ အလကားပါ ။

ရင္ခြင္ရွိန္း။          ကဗ်ာခ်ဥ္းကပ္ေတြကေတာ့လိုအပ္တယ္ ။ အေသအခ်ာကိုလိုအပ္တာပါ။Appreciation ပဲျဖစ္ျဖစ္Criticize ပဲျဖစ္ျဖစ္လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီႏွစ္ခုကိုလည္း ကဗ်ာေ၀ဖန္ေရးသမားေတြဟာမွ်တစြာသံုးစြဲရမယ္ဆိုတာသိထားတယ္လို႔ က်ေနာ္ယံုၾကည္ပါတယ္။ ပုဂၢိဳလ္ေရးေ၀ဖန္ခ်က္ေတြကိုေတာ့က်ေနာ္စိတ္လည္းမ၀င္စားဘူး။ ဘယ္ေတာ့မွလည္းဖတ္မွာမဟုတ္ပါဘူး။ Aggression စိတ္နဲ႔ေ၀ဖန္ေရးကိုဖတ္ရတာထက္ က်ေနာ္ ေအာစာအုပ္ဖတ္ရတာ ပိုသေဘာက်တယ္။ က်ေနာ့္ခံစားမႈကိုေျပာတာပါ ။ 

ေအာင္ရင္ၿငိမ္း။           ၂၀၁၀ အလြန္ ေခတ္ျပဳိင္ျမန္မာကဗ်ာအခင္းအက်င္းမွာ ေခတ္ေပၚကဗ်ာ၊ အယ္လ္ပီ၊ ကြန္ဆက္ျခဴရယ္၊ စမ္းသပ္၊ ဖလာ့ဖ္၊စကားေျပကဗ်ာ စသျဖင့္ ကဗ်ာအယူအဆ/ အမ်ဳိးအစားေတြ ရွိေနၾကတယ္။ ေခတ္ျပဳိင္ကဗ်ာ(Contemporary Poetry) ဆုိတဲ့ ေ၀ါဟာရအေပၚမွာလည္း အျမင္နဲ႔ ၀ိ၀ါဒ အမ်ဳိးမ်ုဳိးကြဲျပားေနၾကတယ္လို႔ ထင္တယ္။ ကုိေဇာ္ေဇာ္ထြန္းကေတာ့ ေခတ္ၿပဳိင္ကဗ်ာလို႔ ျမန္မာလိုမေျပာဘဲ Contemporary Poetry လုိ႔ အဂၤလိပ္လို တုိက္ရုိက္ သုံးႏႈန္းေျပာဆုိဖုိ႔အၾကံေပးထားတယ္။ ေခတ္ၿပဳိင္ကဗ်ာဆုိတာ တခ်ဳိကဗ်ာဆရာေတြ ယူဆေနသလို ကဗ်ာအမ်ဳိးအစားသစ္တစ္ခုလား။ ဒါမွမဟုတ္ ၂၀၁၀ အလြန္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အသစ္ျဖစ္ထြန္းလာတဲ့ကဗ်ာအမ်ုဳိးအစားသစ္ေတြကုိ ျခဳံငုံေခၚေ၀ၚတဲ့ ပညာရပ္ဆုိင္ရာ ေ၀ါဟာရတစ္ခုလား။ညီေလးတုိ႔ ဘယ္လို ခြဲျခားနားလည္ထားလဲ။ ညီေလးတုိ႔ အျမင္နဲ႔ဆုိရင္ ေခတ္ေပၚကဗ်ာကုိေရာ၂၀၁၀ အလြန္ ေခတ္ၿပဳိင္ကဗ်ာစာရင္းထဲ ထည့္မလား။ ခ်န္ထားခဲ့ခ်င္လား။ ၿပီးေတာ့ လာမယ့္ဆယ္စုႏွစ္တစ္ခု အတြင္း ေခတ္ျပဳိင္ျမန္မာကဗ်ာရဲ့ အလားအလာ။ ဘယ္လို ကဗ်ာအမ်ဳိးအစားေတြဆက္လက္ ရွင္သန္ရပ္တည္ ေနႏုိင္မယ္ ထင္လဲ။ ဘယ္လို ကဗ်ာ အမ်ုဳိးအစားသစ္ေတြ အသစ္ေပၚေပါက္ ထြန္းကားလာမယ္လုိ႔ ခန္႔မွန္း ထင္ေၾကးေပးမလဲ။

ေအးခ်မ္း။          ေခတ္ျပိဳင္ကဗ်ာ (ContemporaryPoetry ) ကို ၂၀၁၀ ေနာက္ပိုင္းကဗ်ာအမ်ိဳးအသစ္ေတြကို ျခံဳငံုေခၚေ၀ၚတဲ့ ပညာရပ္ဆိုင္ရာေ၀ါဟာရတခုလို႔ နားလည္ထားပါတယ္ ။ က်ေနာ့္အျမင္ကေတာ့ ေခတ္ေပၚကဗ်ာကို ေခတ္ျပိဳင္စရင္းထဲမထည့္ထားပါဘူး။ ေခတ္တခုရဲ ႔အပိုင္းအျခားအတိုင္းပဲ ထားခဲ့သင့္တယ္ ။အခုရွိေနတဲ့ ကဗ်ာအမ်ိဳးအစားေတြက ဆက္ရွိေနဦးမွာပါ။ အခုရွိေနတဲ့ ျပႆနာေတြလည္း ရွိေနပါဦးမယ္ ။ လာမယ့္ဆယ္စုႏွစ္ေရာက္ရင္ေတာ့ EleticPoetry ဆိုတာ ေပၚေကာင္းေပၚလာႏိုင္ပါတယ္ ။ ဒီမွာက ကိုယ္ပိုင္ေရးဟန္နဲ ႔ကဗ်ာဆရာေတာ္ေတာ္နည္းပါေသးတယ္။ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ ယံုႀကည္ခ်က္ရွိရင္ ကိုယ့္လက္ရာကိုယ္ဖန္တီးသင့္ပါတယ္ ။

ေမာင္မုိးျမင့္။           ေခတ္ျပိဳင္ကဗ်ာဆိုတာ ၂၀၁၀ အလြန္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာအသစ္ျဖစ္ထြန္းလာတဲ့ ကဗ်ာအမ်ိဳးအစား အသစ္ေတြကို စုေခၚတဲ့ ပညာရပ္ဆိုင္ရာ ေဝါဟာရပါ ။ က်ေနာ္ႏွစ္သက္စြဲလန္းခဲ့ရတဲ့ ေခတ္ေပၚကဗ်ာကေတာ့ ေခတ္ျပိဳင္ထဲ မပါေလာက္ေတာ့ပါဘူး ။ ဒါေပမဲ့ေခတ္ေပၚဟာ သူဘာသာ ဂုဏ္သိကၡာရွိရွိနဲ႔ က်န္ေနခဲ့တာပါ ။ ခိုင္မာတဲ့ အယူအဆ ရပ္တည္မွဳမွန္ကန္တဲ့ကဗ်ာအမ်ိဳးအစားေတြပဲ သမိုင္းမွာ က်န္ခဲ့မွာပါ ။ ကိုေဇာ္ေဇာ္ထြန္နဲ႔ ၃၈ လမ္းမွာ ေနေစာင္းတဲ့အထိေျပာတဲ့အေၾကာင္းေလးလိုေပါ့ ဘယ္ကဗ်ာ အမ်ိဳအစားကို မဆို ရူးရင္ေတာ့ က်က်နနေလး ရူးသင့္တယ္။ ဟိုမေရာက္ ဒီမေရာက္ရူးတာဟာ ျပႆနာ ေတာ္ေတာ္ၾကီးတယ္ဗ် ။ ေလသံၾကား တရားနာ သူမ်ားေျပာလို႔သိတာထက္ ကိုယ့္ ဘာသာသိျပီး ေသခ်ာေလးလုပ္တာပိုေကာင္းပါတယ္ ။ က်ိန္းေသတာကေတာ့ သမိုင္းကအဆံုးအျဖတ္ေပးပါလိမ့္မယ္ အခ်ိန္ေလးေစာင့္ပါေပါ့ ။

ရင္ခြင္ရွိန္း။         ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာပဲ ေျပာေျပာဗ်ာ ေခတ္ေပၚကဗ်ာပဲေျပာေျပာ အႏွစ္သာရ က နာမည္အေပၚမွာမူတည္ေနတာမွမဟုတ္တာ။ Contemporary Poetry ပဲေခၚေခၚ ႀကိဳက္သလိုေခၚႏိုင္ပါတယ္။ ေနာက္ဆယ္စုႏွစ္တစ္ခုမွာ အသစ္ထြက္ေပၚလာမဲ့ ေနာက္ Generation ေတြက “ ဟာ … ဘဲႀကီးေတြၾကည့္စမ္း ။ ဘာမဟုတ္တဲ့နာမည္ေလး အေခၚအေ၀ၚေလးတစ္ခုကို တစ္ခ်ိန္လံုးျငင္းခုန္သြားရတယ္”လို႔အေျပာခံရမွာ က်ေနာ္ေၾကာက္တယ္။အေခၚအေ၀ၚတစ္ခုခုကေတာ့လိုအပ္တာမွန္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တစ္ကယ့္အႏွစ္သာရက အေခၚအေ၀ၚမွာမရွိပါဘူး ။ ဒါကိုလည္း အားလံုးကသိၿပီးသားႀကီးပါဗ်ာ ။ အနာဂတ္မွာကဗ်ာအမ်ိဳးအစားအသစ္ေတြအမ်ား
ႀကီးေပၚေပါက္လာမွာပါ။ အႏုပညာက ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈဘ၀အသက္ရွင္ေနထိုင္မႈ စတာေတြနဲ႕ဆက္စပ္ေနတဲ့အတြက္
ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးစတာေတြေျပာင္းလဲလာရင္ ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ ဖန္တီးမႈအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ သေဘာတရားအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ေျပာင္းလဲျဖစ္ေပၚလာမွာပါ ။

စီစဥ္တင္ဆက္သူ
ေအာင္ရင္ၿငိမ္း
၂၂ ဇြန္ ၂၀၁၃